Tu đúng không phải là diệt HỶ, NỘ, ÁI, Ố, tu đúng là làm chủ hỷ nộ ái ố. Hỷ là vui, nộ là giận, ái là yêu, ố là buồn.
Tu không phải là diệt hết nhu cầu.
Tu không phải cái gì cũng do tâm sinh, cái gì cũng không, nó có đó, đau bụng do căng cơ là thật đấy.
Người đạt tu có bị đau khi số đông bị đau, có giận khi đám đông giận. Con ta vui chả nhẽ ta lại không vui. Vấn đề là làm chủ Hỷ, Nộ, Ái, Ố. Không thể mang mặt không buồn không vui đi cả đám ma và đám cưới.
Buồn, vui, sướng, khổ cần được kiểm soát dựa trên nguyên tắc, mục tiêu làm thứ so sánh, kiểm chứng, dẫn đường.
ARISTOTE: "Ai cũng có thể giận nhưng giận đúng người, đúng chỗ, đúng việc, đúng mức độ, đúng thời điểm thì không phải ai cũng làm được".
Ông là ông tổ triết học phương tây cùng thời với Phật.
Cái này cũng đúng với cảm giác hỷ, nộ, ái, ố: cảm giác của vui, buồn, sướng, khổ.
Chứ tu không phải diệt sạch, diệt hết, chịu khổ, hành sai, chấp quá là chấp tham đó, tham cái mình nghĩ là tốt, quá tinh tấn còn tệ hơn ngu ngơ rồi quay đầu. Tu chùa không nên khuyên tu tại gia diệt dục.
Sư thấy ai đó đánh 1 cái dạy con vật, tâm giận có thể không si nổi lên, chứ sư thấy người ta vác gậy đánh con vật què chân, chảy máu mà mặt không giận có lẽn tu sai.
Họ bảo sao tu còn giận. Tao giận vì mày ngu không hiểu luật nhân quả nên tao phải dạy, mà dạy luật nhân quả với bạo lực thì giận mới hiệu quả.
Không có hỷ nộ ái ố với con chứ sao học được. Mặt vô hồn sao học được: tiếng anh, tiếng pháp, toán, lý, hóa....?
Không yêu con chữ, bạn bè, thầy cô thì sao học được?
Không vui với các thứ đạt được từ môn học thì sao đạt được, sao đam mê học tiếp, đi tiết đươc?
Không giận với thất bại, lười, chây lỳ, trì hoãn của cá nhân thì sao tiến bộ được, học được con chữ.
Không buồn với kết quả tệ, nỗi đau ai đó phải gánh, nỗi đau của xã hội mà sửa mình, khắc phục thì sao có động lực học thêm.
Không có cảm xúc thì học cực khó nhớ, khó hằn sâu vào não. Học sao được, làm lâu, làm thêm, vượt qua chần chừ sao được. Cảm xúc như cái bánh đà đẩy họ đo, phá tan trở ngại, cuốn phăng sự chần chừ, và khi rảnh thì chiêm ngại đạt hiểu sâu hơn về bản thân, sự tăng trưởng, biến hoại của sự vật, cảm xúc.
Cảm xúc xấu tốt giúp ta quán, nhận diện, và là động lực. Nó không tốt, không xấu, nhưng khi hiểu và làm chủ nó thì nó sẽ tạo động lực, sức mạnh không tưởng mà không thể cản phá được.
Có lẽ tu đúng không phải diệt cái này, cái kia, mà là sự làm chủ, dựa trên nguyên tắc. Vì nguyên các thứ diệt của 2 chi cùng một phái đã khác nhau.
Đừng tưởng dễ, không dễ đâu. Nguyên cái giận mà ông đã bảo vậy thì còn vui, buồn, yêu còn khó làm chủ nữa. Thực tế nếu thiền,quán, nhận diện, có mục tiêu và nguyên tắc sống rõ ràng chỉ đường (trong khoa học phát triển bản thân) thì sự làm chủ không khó.
Vui, buồn, yêu, giận là cảm xúc có khi cảnh bên ngoài gặp tâm mong cầu của ta. Môi trường cung cấp vượt quá mong cầu thì vui, dưới mong muốn thì giận. Gốc là mong cầu hay muốn.
Mong cầu cũng không nên diệt hết, con người là một loài động vật có cú. Các nhu cần cơ bản phụ thuộc vào sức khỏe, mặt bằng chung của xã hội và điều kiện của môi trường. Đừng khắc khổ đói, gầy, nghèo trong xã hội thịnh vượng: nhà nước cung cấp cho đủ cơm no áo ấm, chứ măc hay không là quyền cá nhân, nhà nước chịu. Ăn, mặc đi mà còn làm. Làm cho xã hội nhiều đi.
Vượt quá nhu cầu cơ bản là tham.
Vượt càng nhiều tham càng nhiều
Tham càng nhiều thì giận càng nhiều.
Có tham thì có giận.
Mà gốc tham là si mê, si muội hay ngu, muốn quá nhiều, dư thừa, muốn cả thứ không cần thiết. Rồi để cá nhân, người thân, tuổi trẻ làm nô lệ cho cái muốn. Nạn nhân của cái giận được buông lỏng.
Thiền, tĩnh tâm, tập trung, đưa thân tâm về làm một, hay thân tâm hợp nhất sẽ làm cho ta có những cái thấy biết sự thay đổi nhỏ cung bậc cảm xúc của tâm.
Có hiểu mới làm chủ được.
Hiểu được bản chất của hành vi, nhu cầu, đạo tự nhiên, ít mong cầu, buông, hướng tới giá trị tốt đẹp cho số đông, tôn trọng người và tôn trọng cả mình, không có hy sinh mà win win, thói quen thiền, tư duy, quán sát, rèn luyện bản thân liên tục thì sẽ có thể làm chủ được. Cuộc sống là nghệ thuật, không phải logic đúng sai của cộng, trừ, nhân, chia. Cảm sâu mà làm.
15h47, T2 12/4/2021
Trên đường bay Hcm - Hn
Bài viết liên quan:
- HỌC, THỰC HÀNH VÀ ĐẠT ĐƯỢC LỢI ÍCH CỦA THIỀN CHỈ TRONG TRONG 5 PHÚT
- Bàn về độ lớn của cái rốn vũ trụ - Độ lớn của bản ngã
- Trả lời cho câu hỏi triết học - Answer for philosophical question
- Religions of kindness: River, pond, sea, the lake is the different names but contain one thing: water, so do the religions.
- HỌC CÁCH YÊU - YÊU ĐÚNG CÁCH
- Thư gửi phụ huynh Việt: nỗi niềm của các con và hạnh phúc gia đình
